دوچرخه‌سواری در ایران به پیشینه و محدودیت‌های دوچرخه سواری در این کشور، می‌پردازد. برای نخستین‌بار، در دوره قاجاریان بود که دوچرخه‌سواری در ایران وارد شد اما در دوران پهلوی و در در سال ۱۳۲۴ بود که نخستین نهاد دوچرخه‌سواری ایران، بنیان‌گذاری شد و فدراسیون دوچرخه سواری‌ای در این کشور، پدید آمد تا کنترل رشته‌های وابسته را در این کشور، به‌دست گیرد.
قاجار
برای نخستین‌بار، در دوره قاجاریان بود که کارکنان سفارت انگلیس دوچرخه‌هایی را به ایران آوردند و از آنان، به عنوان وسیلهٔ ترابری بهره‌برداری کردند. مردم ایران، در آن هنگام، کسانی که از دوچرخه بهره می‌بردند را بچه شیطان لقب دادند و عده‌ای از آنان نیز باور داشتن جن و پری‌ها، در جنبش چنین وسیله‌ای، دخالت دارند. نخستین کسی که در این کشور، با ایجاد مغازه فروش دوچرخه و کرایه‌دادن آن وسیله، مردم را رسماً با آن آشنا ساخت، حسین آقا شیخ است که در خیابان شمس العماره، چنین کرد و پس از آن هم یک مسیحی با نام دادیک، دومین فروشگاه دوچرخه‌فروشی را بنیان نهاد.
پهلوی
در سال ۱۳۲۴ بود که نخستین نهاد دوچرخه‌سواری با نام باشگاه دوچرخه سواری، شکل گرفت و در سال بعدی نیز فدراسیون دوچرخه سواری آماتور در ایران، به شکلی رسمی، هدایت و کنترل رشته در ایران را در دست گرفت.
انواع مسابقات رشته دوچرخ سواری را بشناسید
رشته‌های دوچرخه‌سواری شامل مواردی مانند سایکل ترکینگ، دوچرخه‌سواری جاده، کوهستان و بی‌ام‌ایکس می‌شود. هر یک از این انواع دوچرخه‌سواری به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند که محل اجرا، مسافت و نوع مسابقات در آن‌ها متفاوت است. همچنین نوع دوچرخه‌های مورد استفاده ورزشکاران در هر نوع از رشته دوچرخه سواری تفاوت دارد.
رشته دوچرخه سواری جاده (Road Cycling)
دوچرخه‌سواری جاده در سه رشته استقامت، تایم تریل انفرادی و تایم تریل تیمی انجام می‌شود. رشته دوچرخه سواری جاده نوع استقامت یکی از معروف‌ترین رشته‌های ورزشی در المپیک به شمار می‌رود. این رشته ورزشی به سه شکل یک‌روزه، لوپ و مرحله‌ای برگزار می‌شود. باید اشاره کرد که یکی از معروف‌ترین مسابقات دوچرخه‌سواری استقامت مرحله‌ای، مسابقات تور دو فرانس است.
رشته تایم تریل انفرادی هم یکی دیگر از انواع مسابقات دوچرخه‌سواری است که در میان ورزش‌های المپیکی قرار دارد. در این مسابقات دوچرخه‌سواران در یک مسافت معین به صورت انفرادی و با فاصله زمانی مشخص از رقبای خود، به رقابت می‌پردازند. برنده این مسابقات، دوچرخه‌سواری است که مسافت تعیین شده را در کمترین زمان ممکن طی کند. در مقابل این رشته، تایم تریل تیمی قرار می‌گیرد که در میان ورزش‌های المپیکی قرار ندارد. فرایند برگزاری این رشته دقیقا مانند تایم تریل انفرادی است. تنها تفاوت تایم تریل تیمی در این است که مسابقات به صورت گروهی برگزار شده که هر گروه شامل ۳ تا ۱۰ نفر می‌شود.
رشته دوچرخه سواری پیست
مسابقات دوچرخه‌سواری پیست معمولا به سه شکل اسپرینت، یک کیلومتر و کایرین برگزار می‌شوند. رشته دوچرخه سواری اسپرینت به شکل گروهی برگزار شده که گروه‌های آقایان سه‌نفره و گروه‌های بانوان دونفره هستند. باید اشاره کرد که این مسابقات به صورت حذفی بوده و دو تیم به مرحله نهایی خواهند رسید. تیم‌هایی که در مرحله نیمه‌نهایی حذف شده‌اند، در یک مسابقه رده‌بندی برای به دست آوردن مقام سومی به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.
دوچرخه‌سواری یک کیلومتر، هنوز وارد رشته‌های ورزشی المپیک نشده است. باید اشاره کرد که این طول مسافت برای آقایان بوده و برای بانوان این طول مسافت ۵۰۰ متر خواهد بود. فرایند برگزاری این مسابقات به صورت زمانی است؛ یعنی دوچرخه‌سواری برنده این مسابقات می‌شود که در کمترین زمان ممکن مسافت مشخص شده را طی کند.
رشته دوچرخه سواری کایرین یکی از رشته‌های ورزشی المپیک به شمار می‌رود که از کشور ژاپن آغاز شده است. این مسابقات به صورت گروهی برگزار می‌شوند و هر گروه بین سه تا هفت نفر عضو خواهد داشت. طبق فرایند برگزاری این مسابقات، ابتدا دوچرخه‌سواران در حدود ۱۴۰۰ متر در پشت یک موتورسیکلت رکاب می‌زنند. در طول این فرایند، موتورسیکلت سرعت اولیه خود را که ۳۰ کیلومتر بر ساعت است را به ۵۰ کیلومتر بر ساعت افزایش می‌دهد. سپس موتورسیکلت از مسیر خارج شده تا دوچرخه‌سواران به رقابت با یکدیگر ادامه دهند.
رشته دوچرخه‌سواری پیست، دو نوع دیگر نیمه‌استقامت و استقامت سرعتی هم دارد که هر کدام دارای انواع مختلفی است. رویداد سرعتی استقامتی همان مسابقه معروف اومنیوم در المپیک بوده که در شش ماده و به مدت دو روز متوالی برگزار می‌شود.
مسابقات نیمه‌استقامت شامل موارد زیر می‌شوند:
- تعقیبی انفرادی
- تعقیبی تیمی
- دور امتیازی
- مدیسون
- اسکرش
رشته دوچرخه سواری کوهستان
دوچرخه‌سواری کوهستان به نوعی هیجان‌انگیزترین مسابقات در این رشته ورزشی به شمار می‌رود. این رشته شامل دوچرخه‌سواری کراس کانتری، کراس کانتری ماراتن، دانهیل و فور کراس می‌شود. رشته دوچرخه سواری کراس کانتری معمولا در جنگل‌های پرفرازونشیب برگزار می‌شود و دارای مسیرهای صخره‌ای است. طول مسافت این مسابقات بین پنج تا نه کیلومتر خواهد بود. نوع ماراتن این رشته بین ۶۰ تا ۱۲۰ کیلومتر است. مسابقات دانهیل در مسیرهای صعب‌العبور کوهستانی و مسابقات فور کراس در پیست‌های جنگلی دارای گوشه‌های مرتفع برگزار می‌شوند.
رشته دوچرخه سواری؛ ورزشی پرتحرک و نفس‌گیر
رشته دوچرخه سواری شامل انواع شاخه‌های دیگری مانند بی‌ام‌ایکس سوپر کراس، آزاد، تریال، سیکلو کراس و داخل سالن می‌شود. به طور کلی انجام این ورزش به آمادگی جسمانی بالا و داشتن دانش فنی درباره انواع دوچرخه و مسیرهای مسابقات نیاز دارد. دلیل نیاز به داشتن آمادگی جسمانی، تحرک زیاد در این ورزش است؛ هر چه آمادگی جسمانی دوچرخه‌سوار بالاتر باشد، آسان‌تر و به مدت طولانی می‌تواند رکاب بزند.